Wierookvat

Pronkstukken van de kerkinventaris

Bewieroken betekent letterlijk wierookdampen over iets of iemand aanbrengen. Bewieroking tijdens kerkelijke plechtigheden is een in de vierde eeuw binnen het christendom geïntroduceerd gebruik. Het is een teken van de verering van God. De rook symboliseert het gebed dat ten hemel opstijgt.

De wierook (verhard, korrelig hars van de wierookboom) wordt verbrand in een vat. Wierookvaten bestaan meestentijds uit twee helften. De onderste helft bevat gloeiende houtskool waarover de wierookkorrels worden uitgestrooid. De bovenste helft bestaat uit een geperforeerd deksel zodat de houtskool voldoende lucht krijgt en de geurende rook kan ontsnappen. Om het vuur aan te wakkeren wordt het aan kettingen hangende vat heen en weer gezwaaid.

De oudst bewaarde wierookvaten dateren uit de elfde eeuw. Ze zijn bolvormig, maar vanaf de veertiende eeuw kregen wierookvaten steeds vaker het aanzien van een miniatuurkathedraal met puntgevels en zadeldaken. Plantensymbolen refereerden aan het paradijs. Tijdens de barok raakten torenvormige wierookvaten weer uit de mode. Ze werden nu peervormig met insnoeringen en zwellingen. De versiering bestond uit vruchtensnoeren en blad- en rankmotieven. Nadien vertoonde de vormgeving van wierookvaten nauwelijks ontwikkeling meer en werd vooral teruggegrepen op de eerdere stijlen.

De wierookkorrels worden bewaard in een wierookscheepje, een houder in de vorm van een bootje. Tijdens de mis schept de priester de wierookkorrels met de bijbehorende wierooklepel uit het scheepje.

Het oudste van de drie wierookvaten behorend tot de inventaris van de Sint-Lambertuskerk dateert uit omstreeks 1700. Het heeft een ronde voet met sierrand. Op het lichaam van het vat zijn ter versiering acanthusbladeren aangebracht en tevens, bij de aanhechtingsplaats van de kettingen, een gevleugeld hoofdje van een cherubijn. Het hoge deksel heeft een opengewerkte versiering. Het vat wordt bekroond door een beeldje van de Heilige Lambertus.