Stralenmonstrans

De monstrans neemt steeds meer de gedaante aan van een stralende zon.

In de renaissance ontwikkelde de torenmonstrans zich vooral in de breedte. Een grote verandering deed zich voor tijdens de barok, toen de monstrans steeds meer de gedaante aannam van een stralende zon. Hiermee kwam het accent nog nadrukkelijker te liggen op de verering van de geconsacreerde hostie. De glazen cilinder maakte plaats voor een vlakke, ronde schijf met in het midden de hostie, vaak omringd door een wolkenkrans waarboven de zegenende God met een wereldbol en de duif van de Heilige Geest verschijnen. De hostiehouder verspreidt naar alle kanten gouden stralen. De weelderige versiering van deze stralen- of zonnemonstransen bestaat onder meer uit engelenkoppen, druiven, korenaren en andere symbolische ornamenten en soms zelfs uit edelstenen en parels.

De Sint-Lambertuskerk bezit een karakteristieke stralenmonstrans van dit type van hoogwaardige kwaliteit. Het betreft een werkstuk van edelsmid Rabanus Raab uit Boxmeer, zoals het ingeslagen meesterteken R.R. en een eveneens ingeslagen bokje (het keurteken van Boxmeer) duidelijk maken. Dat de monstrans in 1773 is vervaardigd blijkt niet alleen uit een merkteken, maar ook uit een lint met een jaardicht (chronogram) boven het gevleugeld hoofd van een cherubijntje: DVLCIs CIbVs VIatorVM (‘Een zoete versterker voor de reiziger’).

De monstrans heeft een ronde, geprofileerde voet, met op de rand bloemmotieven. De knop is vaasvormig. De lunula met daaromheen een stralenkrans vormt het middelpunt van de monstrans. Onder een bundel korenaren bevindt zich het lint met opschrift en het hoofd van het cherubijntje. De in de stralen verweven versieringen bestaan onder meer uit schelpmotieven (rocailles), acanthusbladeren, een palmtak met brandend hart (linksonder) en een zwaard met slang (rechtsonder). Boven de lunula is het symbool van de Heilige Drievuldigheid weergegeven. Het geheel wordt bekroond door een bol met daarop een kruisje.