Ampullen en ampullenblad

De ampullen zijn de twee identieke kannetjes die vanaf de twaalfde eeuw tijdens de mis worden gebruikt om water en wijn in de kelk te gieten. Ze komen steeds als paar voor en zijn van metaal, glas of aardewerk. De wijn wordt met water vermengd ter herinnering aan de zijwond van Christus waaruit water en bloed vloeide. Het water dient tevens voor de handenwassing.

Om de ampullen van elkaar te onderscheiden, is die voor de wijn vaak voorzien van de letter V (vinum) en die voor het water van de letter A (aqua). Romaanse en gotische ampullen hebben meestal de vorm van een dikbuikige theepot, hoewel uit deze tijd ook slanke, flesvormige ampullen bekend zijn. Vanaf de barok worden ze kleiner en krijgen, overeenkomstig de mode van die tijd, meer versieringen. De twee nauwelijks versierde ampullen van de Sint-Lambertuskerk zijn negentiende-eeuws.

Bij de ampullen hoort doorgaans een ampullenblad of -schaal, een vaak gedecoreerde metalen schotel met opstaande rand. Het zeventiende-eeuwse ampullenblad van de Sint-Lambertuskerk is gemerkt met twee schilden, twee sterren en een maansikkel en voorts met de letter C en een O met deelstreep. Deze tekens komen ook voor op de oudste ciborie en op een altaarschel.

De schaal heeft een brede rand met bladwerk en acht bloemen. Te midden daarvan bevinden zich vier putti (mollige kinderengeltjes) met muziekinstrumenten. In het midden van de schaal is het silhouet van Sint-Lambertus gegraveerd.

Het ampullenblad en de twee ampullen hoorden oorspronkelijk niet bij elkaar: de twee identieke en eveneens zilveren ampullen dateren uit de negentiende eeuw.